Το
χρέος που απαιτούν να πληρώσει η Ελλάδα
είναι επονείδιστο - Η μελέτη αυτή
αποδεικνύει ότι η ελληνική κρίση που
ξέσπασε το 2010 προήλθε από τον ιδιωτικό
τραπεζικό τομέα. Δεν είναι αποτέλεσμα
υπέρμετρων δημόσιων δαπανών. Το
υποτιθέμενο πρόγραμμα διάσωσης της
Ελλάδας σχεδιάστηκε για να υπηρετήσει
τα συμφέροντα των ιδιωτών τραπεζιτών
καθώς και των χωρών που κυριαρχούν στην
ευρωζώνη. Η υιοθέτηση του ευρώ από την
Ελλάδα έπαιξε καίριο ρόλο μεταξύ των
παραγόντων που συνέβαλαν στην κρίση. Η
ανάλυση που περιέχεται σε αυτό το κείμενο
παρουσιάστηκε στην Αθήνα, την 6η Δεκεμβρίου
2016, κατά την συνάντηση της Ελληνικής
Επιτροπής Αλήθειας Δημόσιου Χρέους.
Eric
Toussaint
Μέρος
7ο - Οι ελληνικές ιδιαιτερότητες στον
τραπεζικό τομέα
Μια από τις ιδιαιτερότητες της
κρίσης των ελληνικών τραπεζών συνίσταται
στον συνδυασμό του μικρού ποσού των
ιδίων κεφαλαίων και του αυξανόμενου
αριθμού μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Τον Μάρτιο του 2009, τα ίδια κεφάλαια
των ελληνικών τραπεζών ανέρχονταν σε
28,9 δις €, ήτοι μόνον 6,2% του ισολογισμού
τους που ανέρχονταν στα 473,1 δις €. Οι
προβλέψεις για ζημίες ήταν 7,2 δις €,
δηλαδή ένα ποσό κατά πολύ χαμηλότερο
από αυτό που θα χρειάζονταν για να
καλυφθεί ο κίνδυνος. Πράγματι, οι
προβλέψεις αυτές εκπροσωπούν μόλις το
3% του συνόλου των χορηγηθέντων από τις
τράπεζες δανείων που ανέρχονται σε
217,1 δις €. Όμως, τα δάνεια που δεν
εξυπηρετούνταν πέραν των τριών μηνών
(αυτό που ονομάζουμε «μη εξυπηρετούμενα
δάνεια», non-performing loans, NPL’s) ανέρχονταν
στο 6%. Η ανεπάρκεια των ιδίων κεφαλαίων
ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής μαζικής
αναδιανομής των κερδών με την μορφή
βασιλικών μερισμάτων που καταβάλλονταν
στους ιδιώτες μετόχους και είχε
χαρακτηρίσει τα έτη 2005 ως 2008.
Ο κίνδυνος αυτός αυξήθηκε
σημαντικά τα τελευταία χρόνια, εφόσον
ένα σημείωμα του Ευρωκοινοβουλίου
εκτίμησε τα δάνεια υψηλού κινδύνου της
Ελλάδας σε 43,5% τον Σεπτέμβριο του 2015 και
αυτά της Κύπρου σε 50%.
Τα
ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων
στις χώρες της ευρωζώνης στις 30 Σεπτεμβρίου
2015
Η διεθνής κρίση που επηρέασε
σημαντικά την ελληνική οικονομία του
2009 φτωχοποίησε τα νοικοκυριά και τις
μικρομεσαίες επιχειρήσεις των οποίων
ένας όλο και αυξανόμενος αριθμός
ανέστειλε την πληρωμή των δανείων του.
Καθώς οι καταθέσεις είχαν σαφώς
μειωθεί σε σχέση με τα χορηγούμενα
δάνεια, η διακοπή των ροών εξωτερικής
ιδιωτικής χρηματοδότησης από τις
τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά
ιδρύματα, σε συνδυασμό με την αύξηση
των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL’s),
την μείωση της αξίας της αγοράς ακινήτων
και την μαζική εκροή κεφαλαίων (που
οργανώθηκε από τις τράπεζες, άμεσα ή,
τουλάχιστον, με την συνενοχή τους) έφεραν
τις ιδιωτικές ελληνικές τράπεζες σε
μια κατάσταση αξεδιάλυτη. Ήταν η συνέπεια
της απόλυτα τυχοδιωκτικής πολιτικής
που είχαν εφαρμόσει με την ενεργή
συνενοχή των Ελλήνων κυβερνώντων και
την ανοχή των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών
αρχών.
Η αντίδραση των ελληνικών τραπεζών
απέναντι στην κρίση που είχαν σε πολύ
μεγάλο βαθμό προκαλέσει και στην διεθνή
ύφεση που κτύπησε την ελληνική οικονομία
επιδείνωσε την κατάσταση. Ενώ η χορήγηση
ρευστότητας από την Κεντρική Τράπεζα
στα πλαίσια του ευρωσυστήματος λάμβανε
χώρα με πρόσχημα να βοηθηθούν οι τράπεζες
ώστε να χορηγήσουν δάνεια στα νοικοκυριά
και τις επιχειρήσεις για να ανακάμψει
η οικονομία, οι τράπεζες έπραξαν το
αντίθετο, όπως δείχνει το ακόλουθο
γράφημα.
Γράφημα
8 - Ελλάδα, εξέλιξη του εσωτερικού
δανεισμού, 2009 - 2015
Οι ελληνικές τράπεζες έκλεισαν
την βρύση του δανεισμού προς τα νοικοκυριά
και τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις,
γεγονός που επέτεινε την κρίση. Οι μη
χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (η
συντριπτική πλειοψηφία των οποίων
αποτελείται από μικρο-επιχειρήσεις με
προσωπικό μικρότερο των 10 υπαλλήλων),
ειδικότερα, και τα νοικοκυριά χρειάζονταν
αναχρηματοδότηση των δανείων τους για
να μπορούν να συνεχίσουν τις αποπληρωμές.
Κόβοντας τον δανεισμό, οι τράπεζες
ενίσχυσαν τις δυσκολίες των επιχειρήσεων
και των νοικοκυριών των οποίων ένας
αυξανόμενος αριθμός χρειάστηκε να
αναστείλει την αποπληρωμή του χρέους
των, γεγονός που αύξησε την ποσότητα
των NPL’s.
Πρέπει βέβαια να προσθέσουμε
ότι η πολιτική εντατικής λιτότητας που
επέβαλαν η τρόικα και η ελληνική κυβέρνηση
από το 2010 μείωσε τα εισοδήματα των
νοικοκυριών και των μικρομεσαίων
επιχειρήσεων και αύξησε την τάση τους
να αθετούν την υποχρέωση πληρωμής.
Οι μαφιόζικες πρακτικές των
ελλήνων τραπεζιτών αποτελούν επίσης
ένα χαρακτηριστικό πιο ανεπτυγμένο απ’
ό,τι στις χώρες της βορειοδυτικής
Ευρώπης.
Ιδού μερικά παραδείγματα που
προέρχονται από έρευνα που πραγματοποίησε
ο Daniel Munevar:
Εκτιμάται ότι, κατά την περίοδο
2006 - 2012, δάνεια ύψους περίπου 500 εκατομμυρίων
ευρώ χορηγήθηκαν χωρίς καμία εγγύηση
σε μεγάλους επιχειρηματίες από το
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (το οποίο δεν
υπάρχει πια σήμερα). Όταν τα δάνεια
κατέστησαν μη ανακτήσιμα, οι ζημίες που
απέρρεαν από αυτά διαβιβάστηκαν άμεσα
στους φορολογούμενους. Τότε, ο Αλέξης
Τσίπρας είχε καταγγείλει αυτό το
τραπεζικό σκάνδαλο ως ένα τρίγωνο της
διαφθοράς όπου συμμετείχαν μείζονες
επιχειρήσεις, τράπεζες και πολιτικά
κόμματα που αντάλλασσαν εύνοιες. Όσο
για μιαν άλλη νεκρή τράπεζα, την
Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας (ATEbank),
εκτιμάται σήμερα ότι μεταξύ 2000 και 2012,
χορήγησε 1.300 δάνεια αξίας σχεδόν 5 δις
ευρώ. Τα δάνεια αυτά χορηγήθηκαν χωρίς
καμία εγγύηση, σε υποστηρικτές της
κυβέρνησης βάσει αυτού που μπορεί να
περιγραφεί ως πελατειακή σχέση.
Όλες αυτές οι περιπτώσεις
διαφθοράς και καταχρήσεων που χαρακτήριζε
το τραπεζικό σύστημα πριν από την κρίση
είναι σκανδαλώδεις, αλλά η πλέον
εμβληματική περίπτωση παραμένει σίγουρα
αυτή της τράπεζας Marfin Popular Bank (MPB). Η ΜΡΒ
ιδρύθηκε το 2006 μετά την εξαγορά του
μειοψηφικού πακέτου της κυπριακής
Λαϊκής Τράπεζας από τον επενδυτικό
όμιλο Marfin (MIG), με έδρα στην Ελλάδα και
υπό την διεύθυνση του Ανδρέα Βγενόπουλου.
Στη συνέχεια, ο Βγενόπουλος εισήγαγε
την ΜIG στο χρηματιστήριο. Έπειτα, ως
μέλος των διοικητικών συμβουλίων των
δυο επιχειρήσεων, χρησιμοποίησε
περισσότερα από 700 εκατομμύρια ευρώ
δανείων χορηγηθέντων από την ΜΡΒ για
να διατηρήσει την αξία των μετοχών της
MIG στο αρχικό τους επίπεδο του 2007. Σύμφωνα
με εκτιμήσεις, το 2010, η MPB είχε χορηγήσει
δάνεια ύψους 1,8 δις ευρώ σε οντότητες
συνδεδεμένες με την MIG στην Ελλάδα,
πράγμα που σαφώς παραπέμπει σε σύγκρουση
συμφερόντων. Αν και η Τράπεζα της Ελλάδος
είχε πραγματοποιήσει λογιστικό έλεγχο
το 2009 που αποκάλυψε προβλήματα και έθεσε
άλλα ερωτήματα ως προς την διαχείριση
της τράπεζας, οι ρυθμιστές δεν ανέλαβαν
καμιά ενέργεια για να απαντήσουν σε
αυτά. Όταν, το 2011, οι κυπριακές αρχές
πήραν τον έλεγχο της τράπεζας, το
χαρτοφυλάκιο δανείων της MPB στην Ελλάδα
εκτιμούνταν σε 12 δις ευρώ, εκ των οποίων
η πλειοψηφία ήταν αμφιβόλου ποιότητας.
Σύμφωνα με τον Μιχάλη Σαρρή, ο πρόεδρος
που διόρισαν οι κυπριακές αρχές, ο
«κύριος παράγων» που απέτρεψε τους
επενδυτές να βοηθήσουν στην ανακεφαλαιοποίηση
της τράπεζας δεν ήταν τα κρατικά ομόλογα
αλλά η ανησυχία τους ότι θα γίνονταν
πραγματικότητα πρόσθετες ζημίες στο
χαρτοφυλάκιο δανείων στην Ελλάδα.
Πηγή
και παραπομπές:
Comments
Post a Comment